Yapay Zekanın Hukuk alanında sağlayabileceği faydalar üzerine düşündüğümüzde bir kaç alt alanla karşılaşıyoruz. Bunlardan bir tanesi önleyici tedbirler kapsamında yani suçun işlenmeden önlenmesi kapsamında kolluk tarafından kullanılabilecek yapay zeka destekli algoritma tabanlı programlar. Bir diğeri Hukuk davaları kapsamında muhakemenin hızlı bir şekilde tamamlanması için muhakeme aşamalarında yapay zekadan faydalanmadır. Bir diğeri ve üzerinde daha çok tartışılması gereken alan ise Ceza davalarında bazı aşamalarda Yapay Zekadan faydalanmaktır.
Günümüzde Hukuk alanında Yapay Zeka deyince bazı mecralarda ofis otomasyon programlarından bahsedilmektedir. Oysa Büro işlemlerinin kolaylaştırılması maksadıyla geliştirilen bu yazılımların yapay zeka ile ilgisi yoktur. Öncelikle bunun tam olarak ortaya konulması gerekiyor. Davalar ile ilgili tutulan kayıtların düzenlenmesi ve takibi tamamen otomasyondur.
Yapay Zeka Kavramları
Otomasyon: Endüstride, yönetimde ve bilimsel işlerde insan aracılığı olmadan işlerin otomatik olarak yapılmasıdır. Yani kağıt ortamında düzenlenen bir çok işin bilgisayar yardımı ile çeşitli bilgisayar programları tarafından düzenlenmesi de diyebiliriz. Bildiğimiz ofis programları ile yapılan faaliyetleri Yapay Zeka kapsamında değerlendirmeyeceğiz.
Bu tür kavram karıştırmaları Bilişim Suçları kapsamında da karşımıza çıkmaktadır. Bilişim suçu denince sosyal medyada bir iletide hakaret sözcüğü kullanmak aklımıza gelmemelidir. Burada hakaret suçunun sosyal medya üzerinden işlenmesi söz konusudur. Ancak şahsi kullanımda olan bir bilgisayara uzaktan izinsiz erişim sağlanarak işenen bir suçla karşılaştığımızda burada aklımızda Bilişim suçu kavramı gelmelidir.
Her ne kadar konumuz Yapay Zekanın Hukuk alanında kullanımı olsada temel bazı kavram karıştırmalarından bahsetmek konuyu anlamak ve anlatmak için fayda sağlayacaktır. Belli bazı kavramların açıklanması gerekmektedir.
Uzman Sistemler (Expert Systems): Konusunda Uzman olan kişilerin bilgileri, problem çözme yetileri ve yöntemleri derlenerek hazırlanan programlardır.
Makine Öğrenmesi (Machine Learning): Uygulamalarda mevcut belirli hazır makine öğrenmesi algoritmalarına sağlanan büyük veri kümeleri ile karmaşık veri kümelerinde sınıflandırma yapabilecek bir öğrenme sağlanmasına denir.
Veri Madenciliği (Data Mining): Genellikle kağıt ortamında olmak üzere diğer farklı ortamda olan verilerin, bilgilerin bilgisayar ortamına aktarılarak kolayca incelenebilirlik kazanılması ve bu verilerin çeşitli analizlerde kullanılabilmesine veri madenciliği denir. İlerleyen aşamalarda bu verinin nasıl kullanılacağı ve bu tekniğin Hukuk alanında nasıl bir fayda getirebileceğini tartışacağız.
Gelişen teknoloji ile bilgisayar ve iletişim teknolojileri Hukuk alanında da yaygın olarak kullanılmaya başlandı. Özellikle SEGBİS (Ses ve Görüntü Bilişim Sistemi) ile ifade alma ve sorgu işlemleri ile duruşmaların video kaydına alınması; Cumhuriyet Başsavcılığı veya mahkemenin yargı çevresi dışında bulunan veya mahkemede hazır bulunamayan kişilerin (şüpheli, sanık, tanık, şikayetçi, katılan vs.) video konferans yoluyla dinlenilmesi ve ifadelerinin kayda alınması imkanı sağlanmıştır.
Yapay Zeka Uygulama Alanları
UYAP (Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi) ise yargı birimlerinin ve Türkiye Cumhuriyeti Adalet Bakanlığı’nın merkez birimlerinin iş süreçlerini hızlandıran, güvenilirliğini arttıran ve kurumu kâğıtsız ortama taşıyan bir bilgi sistemi olmuştur. Ancak bu sistemler başta bahsettiğimiz gibi otomasyon sitemleridir. Buralarda bizim kastettiğimiz Yapay Zeka uygulamaları yoktur. Bu sistemler bir çok yerde karşılaştığımız süreçlerin kısaltılmasına yardımcı olan sistemlerdir. Mutlak suretle kullanıcısı insan olmalıdır.
Bizim hayalimiz ve ulaşmaya çalıştığımız ise bu sistemlere girilen verilerin kullanılabilirliğini sağlayarak bu verileri belirli algoritmalar sayesinde sınıflandırarak analiz yapılmaya müsait hale getirmek ve ileride geliştireceğimiz yapay zeka tabanlı akıllı sistemlerde kullanarak Yargıda karar vericilere Karar Destek Sistemi olarak yardımcı olmasına imkan vermektir. Evet oldukça iddialı bir tanımlama oldu. Ama bu kadar emek verilerek hazırlanan ve her seviyede yargı çalışanları tarafından veri ile beslenen bu havuzun sahip olduğu verilerin kullanılması sonucunda sağlayacağı faydalarda muazzam olacaktır.
Öncelikle girilen verilerin sınıflandırılabilir olması için veritabanına uygun hale getirilmesi gereklidir. halihazırdaki sistemde kelime işlemci programlarının (word, excel vb) dosya sistemleri kullanılmaktadır. Bunlar rahatlıkla veri tabanına uygun hale getirilebilir dosya sistemleridir. Ancak Tiff, jpeg vb resim dosyaları da kullanılan diğer dosya çeşitleridir. Veriler bu tür dosya sistemlerinde veritabanına uygun hale getirilmesi için OCR (Optical Character Recognition) yani Optik Karakter Tanıma programları ile işlenerek veritabanı sistemlerine uygun hale getirilmelidir.
Neden ilk önce veri alanında yoğunlaştık. Çünkü yapay zeka, makine öğrenmesi ve uzman sistemler ile desteklenir. Bu alanlar ise veri kümeleri ile eğitilir. Veri yani bilgi her şeydir. Veri madenciliği de veri kümeleri üzerinde yapılır. Her şeyin başlangıcı veridir, bilgidir.
İlgili Yazılar :
2 Replies to “Yapay Zeka ve Hukuk”